Yaradana Mektuplar_{Tıpkıbasım}

Yayına Hazırlayanın Notu

Türk resim ve edebiyatının büyük ustası Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun 30 yaşında yayımlanan ilk şiir kitabı Yaradana Mektuplar, tıpkıbasımıyla yeniden elimizde…

Büyük Usta Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun vefatının 50. yılı münasebetiyle yapılan bu yayında, 84 yıl önce basılan kitaba sadık kalınmakla birlikte; içinde orijinal bir resim ve renkli desenler bulunan “müellif ve musavvir(!)” nüshası esas alınmıştır. Bu baskıda ayrıca, o zaman için renkli baskı imkânının güçlüğü sebebiyle, siyah-beyaz olarak kullanılan kapak resminin orijinal görüntüsüne de yer verilmiştir.

Kitabın içini kendi desenleriyle süsleyen Eyüboğlu, kapak resmi olarak, o yıllarda çok sevdiği ve etkilendiği Rönesans üstatlarından ünlü İspanyol ressam El Greco’nun (1541-1614), New York Metropolitan Müzesi koleksiyonundan bulunan “Aziz John’un Vizyonu” adlı eserini tercih etmiştir. Toledo’daki Vaftizci Yahya Hastanesinin kilisesi için yapılmış büyük sunaktan bir parça olan eser, İncil’deki (6:9–11) kıyamet anını tasvir etmektedir. Düzensiz ve boyu aşırı uzatılmış figürlerle büyük bir orantısızlık ve deformasyonun hâkim olduğu resmin konusu, zulüm gören şehitlerin ruhlarının dünyadaki zalimlere adaleti için Tanrı’ya haykırışlarıdır. El Greco’nun ölümü üzerine yarım kalan tablo, üç yüz yıl sonra ortaya çıkan kübizm etkileri görülerek, Bedri Rahmi Eyüboğlu’ndan önce Picasso başta olmak üzere birçok avangart sanatçıya ilham kaynağı olmuştur.

Edebiyat tarihimizde Yunus Emre, Kaygusuz Abdal, Hacı Bayram gibi büyük üstatların ölümsüz eserler verdiği; tasavvufi konuları mizahlı bir biçimde, coşkuyla dile getiren şathiye geleneğinin devamı olan Yaradana Mektuplar, Cumhuriyet döneminde geleneğin çağdaş bir yorumu olarak literatüre geçmiştir.  

Tanrı ile diyaloğunda varlığı sorgulamaya dış âlemden yıldızlardan başlayan, yakınlaşarak güneşe, denizlere, dağlara, saksıdaki karanfile, buğday başağına kadar inerek, sıralanan somut varlıklardan sonra soyut düşünce ve ölüm sonrası belirsizlikle gönül darlığını dile getiren şair, sorular sormuş, sorgulamış, yakınmış, neticede eski şairlerin yaptıkları gibi yine Tanrı’ya sığınmıştır. “Ölüme Dair”le başlayan birkaç şiirdeki muhasebeden sonra “yaşamakta” karar kılar şair (s. 20):

Açıl toprak açıl!

Donansın bahçeler

Toprağın altından yakası açılmadık bir sürü

bahar;

Sonra bir uzun şiir daha vardır kitapta: “Oğlum Mehmede”; gökyüzünü, evlerimizi, ağaçlarımızı, meyvelerimizi, büyükşehirlerimizi takdim eder sırasıyla…

Türk şiirinin kilometre taşlarından Yaradana Mektuplar’ın bu baskısı da Ötüken Neşriyat’ın bir vefa nişanesi olarak kütüphanelerimizde ilk baskısı kadar kıymetli bir edinecektir.

Ömer Faruk Şerifoğlu