^{Ötüken Türk Dünyası Edebiyatı}Akıl Yolu

Şair, yazar, fikir ve devlet adamı Abay Kunanbayulı, 19-20. yüzyıl Türkistan’ının ve özelde Kazak millî kültürünün en önemli sembollerindendir. 2025 yılı, onun doğumunun 180. yıl dönümü olup, bu çalışma ile hem Abay yâd edilmek hem de daha önce üzerinde ciddi bir araştırma yapılmamış Tuğrul Nüshası’nın son kısmı (3. Bölüm) olan Gakliya kitabı bilim dünyasına kazandırılmak istenmiştir.

Tuğrul; Abay’ın Äygerim adlı eşinden 1875 yılında doğan ilk çocuğu olup, zeki ve kavrayışı yüksek kişiliği sebebiyle Abay’ın övgülerine mazhar olmuş ve onun tedrisatından geçmiş biridir. Bununla birlikte, Abay’ın eserleri, onun kâtibi olan Mürseyit’in istinsahlarıyla halka yayılmıştır. Muhtar Avezov’un; Abay’ı her yönüyle herkesten daha iyi bilen Tuğrul’u halka tanıtma amacı, Tuğrul’un 1928’de “halk düşmanı” ilan edilmesiyle sekteye uğramış; buna bağlı olarak, Tuğrul ve onun kaleminden çıkan nüsha (Tuğrul Nüshası) araştırmacılar tarafından -kasten olmasa da- görmezden gelinmiştir. 2025 yılı, Abay’ın doğumunun 180. yıl dönümü olmakla birlikte, Tuğrul’un doğumunun da 150. yıl dönümüdür. Aynı zamanda bu çalışmayla yeniden hayat bulan Tuğrul Nüshası’nın da yazılışının 100. yılıdır. Çalışmanın böyle bir zamanda yayımlanması bu açıdan da kıymetli ve anlamlıdır.

İfade etmek gerekir ki Abay’ın mirasını günümüz insanlarına ulaştıran Mürseyit Nüshaları o kadar da mükemmel değildir. Gerek istinsah sırasındaki yanlış ve eksikler gerekse bu nüshanın Arap harflerinden Kiril harflerine geçirilişi sırasında yapılan okuma hataları hiç de az değildir. Dolayısıyla Kazakistan içinde ve dışında, bu nüsha esas alınarak yapılan çalışmalar, doğal olarak nüshanın eksik ve yanlışlarını taşımaktadır. Tahminen 1925-1927 yılları arasında istinsah edilen Tuğrul Nüshası’nın yeniden okunmasıyla ortaya koyulan bu yeni varyant ile Abay’ın mirası çok daha doğru bir şekilde gelecek nesillere ulaştırılacaktır.