1947 yılında doğdu. İlk ve orta öğretimini tamamladıktan sonra girdiği İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1971 yılında mezun oldu. Lisans öğretimi de gördüğü akademik birimin Türkiye Türkçesi dalında, Cem Sultan’ın Türkçe Divanı ve Üzerinde Dil Araştırmaları adlı teziyle 1979 yılında edebiyat doktoru unvanını kazandı. Bu tarihten itibaren başladığı akademik çalışmalarında Selçuklu’dan bugüne kadar geçen zaman aralığındaki Batı Türkçesinin değişik dönemlerini oluşturan Türk dilinin özellikle elyazması eserleri üzerinde, Latin harfli Türk alfabesiyle bilimsel metin yayını, yazım, ses ve yapısal nitelikler, söz varlığı gibi açılardan çalışmalarda bulunarak çeşitli makale ve kitaplar yazdı. Onun, dil çalışmalarında pek önemsediği ve öteden beri uğraştığı konulardan biri de dil kültürü olmuş, gerek bilimsel bildiri, makale gerekse kitap türündeki araştırma ve incelemelerinde bu görüşün varlığı pek belirgin biçimde kendisini ortaya koymuştur. 1983 yılında yardımcı doçent olan Ersoylu, 1988’de doçent ve 1994’te de profesör unvanını kazanmıştır. Halil Ersoylu, 2005 yılı Temmuz’unda, 3. defa başkanlığına atanmış bulunduğu Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden kendi isteği ile emekliye ayrılmış bulunmaktadır. Yayımlanmış başlıca kitapları: - Cem Sultan’ın Türkçe Divan’ı, 1989, Türk Dil Kurumu, 356 s., 2. baskı: 2013, Türk Dil Kurumu, 356 s. - Kız Destanı (Hazâ Hikâyet–i Kız ma’a Cühûd), 1996, Türk Dil Kurumu,123 s. - Nutuk Üzerinde İncelemeler, 1999, Türk Dil Kurumu, XV+307 s. - Menâkıb–ı Mevlâna, 2001, Türk Dil Kurumu, XIX+1428 s. - Türk Argosu Üzerinde İncelemeler, 2004, L&M, 319 s., 2. baskı: 2010, Ötüken Neşriyat, 381 s. (Kesintisiz, eksiksiz basım). - Türkiye Türkçesinin Çağdaş Sorunları Üzerinde İncelemeler, 2009, Ötüken Neşriyat, 248 s. - Türk Dilince Dualar, Beddualar Sözlüğü, 2012, Ötüken Neşriyat, 360 s.